Με τον όρο «συναισθηματική ανάπτυξη» αναφερόμαστε αφενός στα συναισθήματα αυτά
καθαυτά όπως τα βιώνει το άτομο κατά τη διάρκεια της ζωής του και αφετέρου στη ρύθμιση των συναισθημάτων, την ικανότητα δηλαδή του ατόμου να ελέγχει και να διαμορφώνει τα συναισθήματα του ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Η συναισθηματική ρύθμιση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση και το συντονισμό της συμπεριφοράς του ατόμου, ενώ παράλληλα προωθεί τη μάθηση, τη διαμόρφωση και διατήρηση κοινωνικών σχέσεων, την επίλυση προβλημάτων, τη ρύθμιση του άγχους και την υγιή αυτοεικόνα. Ο ρόλος των γονέων, ως οι κύριοι φροντιστές και φορείς κοινωνικοποίησης των παιδιών, είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την ανάπτυξη συναισθηματικά επαρκών ατόμων. Οι γονείς θα πρέπει να έχουν επίγνωση των συναισθημάτων, καταρχάς των δικών τους και στη συνέχεια των παιδιών τους. Ωστόσο, η συναισθηματική επίγνωση που ίσως έχει ένας γονέας δεν συνεπάγεται ότι μπορεί πάντοτε να κατανοεί τα συναισθήματα του παιδιού του, καθώς τα παιδιά συχνά εκφράζουν τα συναισθήματα τους με έμμεσο τρόπο. Ειδικά σε μικρότερες ηλικίες η έκφραση των συναισθημάτων πραγματοποιείται κυρίως μέσω των εκφράσεων, της στάσης του σώματος, της συμπεριφοράς αλλά και μέσω του παιχνιδιού. Επομένως, η ενσυναίσθηση αποτελεί θεμελιώδη δεξιότητα που χρειάζεται να καλλιεργήσουν οι γονείς ώστε να καταφέρουν να συντονιστούν με τη συναισθηματική εμπειρία του παιδιού, επικοινωνώντας του κατ΄επέκταση πως αυτά που νιώθει έχουν αξία και πως υπάρχει κάποιος που το κατανοεί και το υποστηρίζει. Αρχικά, τα παιδιά πρέπει να μάθουν να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα που βιώνουν και έπειτα να κατακτήσουν τη δεξιότητα της αυτορρύθμισης, η οποία προϋποθέτει τη βίωση και έκφραση του συναισθήματος. Συνεπώς, οι γονείς εντοπίζοντας και κατονομάζοντας το συναίσθημα του παιδιού τη στιγμή που το βιώνει, το βοηθούν πρωτίστως να αναγνωρίσει το συναίσθημα και παράλληλα προσφέρουν την κατάλληλη λέξη για να το περιγράψουν. Σημαντική κρίνεται επίσης η παροχή ευκαιριών στα παιδιά για αναγνώριση των συναισθημάτων που εκφράζουν άλλα άτομα, μέσα από την παρατήρηση των εκφράσεων και της συμπεριφορά τους. Ένα πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση των βασικών συναισθημάτων (χαρά, λύπη, φόβος, θυμός) χρησιμοποιώντας εικόνες από βιβλία, σκίτσα, βίντεο και εστιάζοντας στις εκφράσεις του προσώπου που παίρνουμε όταν νιώθουμε κάποιο από αυτά τα συναισθήματα. Συγκεκριμένα, διερευνούμε ένα συναίσθημα κάθε φορά (π.χ. ας μιλήσουμε σήμερα για τη χαρά, τι είναι, τι με κάνει χαρούμενο, τι σε κάνει χαρούμενο), διδάσκουμε τις συμπεριφορικές και σωματικές ενδείξεις που συνοδεύουν κάθε συναίσθημα και τις ενδείξεις που δηλώνουν τα διάφορα επίπεδα των συναισθημάτων (π.χ. με οπτικά βοηθήματα όπως ένα θερμόμετρο θυμού με διαβάθμιση από το 1=ενόχληση έως το 5=οργή, βίντεο και παιχνίδια ρόλων). Το επόμενο βήμα είναι η σύνδεση αυτών των συναισθημάτων με πιθανές αιτίες μέσα από καθημερινές ευκαιρίες που προκύπτουν ρωτώντας το παιδί πώς αισθάνεται σε κάθε περίσταση, ώστε να συνδέσουμε το συναίσθημα με τη κατάσταση στην οποία αναδύεται ή σχολιάζοντας τα συναισθήματα ηρώων από παραμύθια, παιδικές ταινίες και βιβλία. Για παράδειγμα, όταν διαβάζετε μια ιστορία, μπορείτε να κάνετε στο παιδί κάποιες ερωτήσεις: «Τι νιώθει αυτή τη στιγμή ο χαρακτήρας της ιστορίας;», «Πως το κατάλαβες;», «Έχεις νιώσει αυτό το συναίσθημα;», «Τι κάνεις όταν νιώθεις έτσι;». Αφού οι γονείς βοηθήσουν το παιδί να καταλάβει τι του συμβαίνει είναι σημαντικό να επικυρώσουν και να αποδεχτούν το συναίσθημα του δείχνοντας ενδιαφέρον και κατανόηση (π.χ. καταλαβαίνω ότι έχεις θυμώσει γιατί…). Η επικύρωση του συναισθήματος δηλώνει ότι το συναίσθημα που μπορεί να βιώνει ένα παιδί είναι απόλυτα φυσιολογικό και δεν αμφισβητείται, ενώ η αποδοχή σημαίνει ότι επιτρέπεται η βίωση όλων ανεξαιρέτως των συναισθημάτων, ακόμα και των πιο δυσάρεστων. Οι γονείς χρειάζεται να θυμούνται ότι όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά, όχι όμως όλες οι συμπεριφορές (π.χ. αποδεχόμαστε τον θυμό ενός παιδιού, όχι όμως μια επιθετική συμπεριφορά). Επιπλέον, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δίνονται ευκαιρίες στα παιδιά να εκφράζουν τα συναισθήματα που βιώνουν χωρίς πίεση. Οι αλλεπάλληλες ερωτήσεις και οι επίμονες προσπάθειες των ενηλίκων όταν το παιδί φαίνεται ιδιαίτερα αναστατωμένο ίσως να έχουν τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, γι’ αυτό είναι καλό να τους δίνεται ο απαραίτητος χρόνος. Έπειτα οι γονείς χρειάζεται να βοηθήσουν το παιδί να διαχειριστεί το εκάστοτε συναίσθημα και να του μάθουν αποτελεσματικούς τρόπους να εκφράζει και να διαχειρίζεται τα δυσάρεστα συναισθήματα. Για παράδειγμα, να παίρνει μια βαθιά αναπνοή όταν θυμώνει ή απογοητεύεται, να ζητάει από έναν ενήλικα βοήθεια, να βρίσκει ένα ήσυχο μέρος για να ηρεμήσει όταν νιώθει αναστατωμένο ή να ζητάει μια αγκαλιά όταν νιώθει στεναχωρημένο. Οι γονείς είναι κρίσιμο να αξιοποιήσουν ήρεμες στιγμές για να διδάξουν το παιδί νέους τρόπους έκφρασης, γιατί δεν θα είναι δεκτικό όταν βρίσκεται σε αναστάτωση. Επίσης, η διαμόρφωση ενός ήρεμου περιβάλλοντος, η διατήρηση ενός σταθερού προγράμματος και η τακτικότητα στις καθημερινές συνήθειες, η ύπαρξη σαφών και συνεπών κανόνων και η παροχή υγιών διεξόδων για εκτόνωση των εντάσεων συμβάλλουν στη διατήρηση χαμηλότερων επιπέδων διέγερσης και ενισχύουν την ανάπτυξη δεξιοτήτων για τον έλεγχο των συναισθημάτων. Οι γονείς εκμεταλλευόμενοι κάθε ευκαιρία που παρουσιάζεται στη καθημερινότητα μπορούν να συμβάλουν με όλους τους παραπάνω τρόπους στη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις μοναδικές ανάγκες, δυνατότητες και αδυναμίες κάθε παιδιού. Τέλος, κρίνεται κρίσιμο οι γονείς να αποτελούν πρότυπο εκφράζοντας με υγιείς και λειτουργικούς τρόπους τα δικά τους συναισθήματα. Ευθυμία Τσιλοχρήστου, Ψυχολόγος (ΠΕ23) Συζήτηση με τα παιδιά και τους εφήβους για τον κορωνοϊό. Γενικές οδηγίες-κατευθύνσεις για γονείς.12/8/2021
Γίνετε συναισθηματικό πρότυπο για τα παιδιά σας μέσω της διατήρησης ψύχραιμης, ήρεμης, λογικής και υπεύθυνης στάσης. Αυτό θα επιτευχθεί με την σχολαστική τήρηση των κανόνων υγιεινής και των μέτρων προφύλαξης αφενός και με την αντιμετώπιση του δικού σας άγχους αφετέρου. Προσπαθήστε όταν μεταφέρετε ένα λεκτικό μήνυμα στα παιδιά να το αποδίδετε με τον κατάλληλο μη λεκτικό συναισθηματικό τόνο δηλαδή με ηρεμία και ψυχραιμία.
Βοηθήστε τα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους όντας διαθέσιμοι στην επικοινωνία. Να είστε καθησυχαστικοί και να καθρεφτίζετε το συναίσθημά τους με σεβασμό, ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι δεν είναι μόνοι τους και ότι είναι φυσιολογικό να νιώθουν τα οποιαδήποτε συναισθήματα ανασφάλειας και άγχους καθώς η παρούσα κατάσταση επηρεάζει ολόκληρη την κοινωνία. Τονίζουμε πως σταδιακά η καθημερινότητα θα επανέλθει στους προηγούμενούς της ρυθμούς, ενώ παράλληλα τους αποκαλύπτουμε με ειλικρίνεια και τα δικά μας συναισθήματα. Διαμόρφωση ρουτίνας στο σπίτι καθώς δημιουργεί και εξασφαλίζει το αίσθημα της ασφάλειας και προβλεψιμότητας. Προσαρμόσετε ευέλικτα την καθημερινότητά σας με βάση τη νέα πραγματικότητα και επαναπροσδιορίσετε τις προτεραιότητές σας ώστε τελικά να διαμορφωθεί μια καινούρια ρουτίνα η οποία θα περιλαμβάνει δραστηριότητες που είχαν κάποτε παραμεληθεί (π.χ. διάβασμα, παλιά χόμπι, παιχνίδι, επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας, δημιουργικές δραστηριότητες). Βοηθήστε τα παιδιά να διατηρήσουν την αναγκαία αίσθηση του ελέγχου η οποία κλονίζεται σε συνθήκες αποσταθεροποίησης. Να τους παροτρύνετε να εμπλακούν ενεργά στη διαμόρφωση του καινούργιου ημερήσιου προγράμματος (π.χ. γυμναστική στο σπίτι, δημιουργικές ψυχοπαιδαγωγικές δραστηριότητες κλπ). Επίσης εστιάζετε σε όσα χρειάζεται να γίνουν δηλαδή στα μέτρα πρόληψης και όχι στους κινδύνους που ελλοχεύουν από τη μη τήρησή τους. Αγαπάτε και φροντίζετε τον εαυτό σας ώστε να μπορείτε να στηρίξετε τα παιδιά σας. Περιορίζετε τις μετακινήσεις σας, μεριμνείτε για ανθρώπους που μπορεί να σας έχουν ανάγκη. Μειώνετε κατά πολύ την άσκοπη έκθεση στα Μ.Μ.Ε. και στο διαδίκτυο και ενημερώνεστε από έγκυρες και αξιόπιστες πηγές ιδανικά μία φορά την ημέρα. Ιδιαίτερα ως προς την ενημέρωση, και ειδικά οι έφηβοι χρειάζονται ειλικρινή, έγκυρη και πρόσφατη πληροφόρηση. Συζητάμε για το ρόλο των Μ.Μ.Ε. και συμβάλλουμε να αναπτύξουν κριτική στάση απέναντι στα γεγονότα Στην παρούσα φάση μεταδίδετε το μήνυμα ότι κανείς δεν ευθύνεται για δυσκολίες μη προβλέψιμες και αστάθμητες που προκύπτουν στη ζωή μας («Δε φταίει κανείς μας»). Δεν στιγματίζετε πρόσωπα, δεν επιρρίπτετε γενικόλογες ευθύνες. Τουναντίον ενημερώνετε τα παιδιά ότι χρειάζεται να συγκεντρώσουμε όλα τα αποθέματα της δύναμής μας ώστε να μείνουμε αλώβητοι, με υπομονή, πείσμα και ρεαλιστική αισιοδοξία («Θα παραμείνουμε δυνατοί και ψύχραιμοι και θα το ξεπεράσουμε»). Τονίζοντας και κυρίως εφαρμόζοντας και οι ίδιοι τα παραπάνω, τα παιδιά θα ενδυναμωθούν ψυχικά και θα πιστέψουν ότι μπορούν να ελέγξουν την παρούσα κρίσιμη κατάσταση αφού θα έχει ενισχυθεί η ψυχική τους ανθεκτικότητα. Ενδεικτικές βιβλιογραφικές πηγές: National Association of School Psychologists.(2020).Talking to children about COVID-19 (Coronavirus): A Parent Resource.https://www.nasponline.org/resources-and-publications/resources-and-podcasts/school-climate-safety-and-crisis/health-crisis-resources/talking-to-children-about-covid-19-(coronavirus)-a-parent-resource Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (2020). Κορωνοϊός Covid19 –Χρήσιμες Οδηγίες. Ανακτήθηκε από https://www.civilprotection.gr/el/koronoios-covid-19-hrisimes-odigies Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (2020). Νέος κορωνοϊός Covid-19 –Οδηγίες. Ανακτήθηκε από https://eody.gov.gr/neos-koronaios-covid-19 Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (2020). Γρίπη και Εποχική Γρίπη. Ανακτήθηκε απόhttps://eody.gov.gr/disease/gripi-kai-epochiki-gripi/ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (2020). Συχνές Ερωτήσεις σχετικά με το ΝέοΚορωνοϊό COVID-19: Ανακτήθηκε από: https://www.uoa.gr/anakoinoseis_kai_ekdiloseis/proboli_anakoinosis/sychnes_erotiseis_schetika_me_to_neo_koronoio_covid_19/ Χατζηχρήστου, X.,Υφαντή, Θ., Λαμπροπούλου, Κ., Λιανός, Π., Γεωργουλέας, Γ.,Μίχου, Σ., Φραγκιαδάκη,Δ., Αθανασίου, Δ. (2020). Συζητώντας και στηρίζοντας τους μαθητές για τον Covid-19: Χρήσιμες επισημάνσεις για εκπαιδευτικούς και σχολεία. Αθήνα: Εργαστήριο Σχολικής Ψυχολογίας, Τμήμα Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ. Αναρτήθηκε στο http://www.centerschoolpsych.psych.uoa.gr/images/psychologiki-stirixi-st-sxolei-gia-koronoio_covid19.pdf. Χατζηχρήστου, Χ., Υφαντή, Θ., Λιανός, Π., Λαμπροπούλου, Κ., Στασινού, Β., Γεωργουλέας, Γ., Αθανασίου, Δ. & Φραγκιαδάκη, Δ. (2018). Επιστρέφοντας στο σχολείο μετά από την εμπειρία ενός καταστροφικού γεγονότος: Η περίπτωση της πυρκαγιάς. Χρήσιμες επισημάνσεις για γονείς προς μια περίοδο ανάκαμψης και ψυχολογικής προσαρμογής. Αθήνα: Εργαστήριο Σχολικής Ψυχολογίας, Τμήμα Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ. Αναρτήθηκε στο http://www.centerschoolpsych.psych.uoa.gr/images/Stirixi-paidiwn-apo-goneis-meta-apo-pyrkagies_Ergastirio-Sxolikis-Psychologias- Χατζηχρήστου, Χ. (επιμ.) (2012). Διαχείριση κρίσεων στη σχολική κοινότητα. Αθήνα: Τυπωθήτω. Μαίρη Κρητικάκη Σχολική Ψυχολόγος Πάντειο Παν/μιο Κοινωνικών & Πολιτικών Επιστημών MSc Σχολικής Ψυχολογίας ΕΚΠΑ Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Πύργου Τακτικός έλεγχος του τριχωτού της κεφαλής για ψείρες Έλεγχος του τριχωτού της κεφαλής του παιδιού σας για τυχόν ψείρες και κόνιδες (ή αυγά). • Αφού βρέξετε καλά τα μαλλιά, εφαρμόστε ένα κοινό μαλακτικό μαλλιών και χτενίστε τα μαλλιά με μια κανονική χτένα για να τα ξεμπερδέψετε. • Χτενίστε τα μαλλιά τα οποία χωρίσατε σε τμήματα επιμελώς από τις ρίζες έως τις άκρες των μαλλιών με ένα ειδικό χτενάκι για ψείρες. • Μετά από κάθε χτένισμα, σκουπίστε τη χτένα με ένα λευκό χαρτομάντιλο μέχρι που να μην βλέπετε πλέον ψείρες ή κόνιδες στο χαρτί. Στη συνέχεια προχωράτε στο επόμενο τμήμα. • Εφόσον χτενίσατε όλα τα μαλλιά, ξεπλύνετε καλά το υπόλοιπο μαλακτικό και αφήστε τα μαλλιά βρεγμένα και ξεμπερδέψτε τα με μια κανονική χτένα. • Εάν εντοπίσετε ψείρες ή κόνιδες, θα πρέπει να γίνει έλεγχος και στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας και τα προσβεβλημένα άτομα θα πρέπει να εφαρμόσουν αμέσως θεραπεία. ![]()
Ο πυρετός αποτελεί συχνό σύμπτωμα στην παιδική ηλικία και τη συχνότερη αιτία αναζήτησης υπηρεσιών υγείας από τους γονείς. Συχνά είναι αποτέλεσμα μιας λοίμωξης ιογενούς ή βακτηριακής αιτιολογίας παρά μιας σοβαρής ασθένειας. Το παρόν έντυπο είναι πολύ βοηθητικό για τους γονείς, γιατί περιέχει βασικές πληροφορίες σχετικές με τη φροντίδα του παιδιού με πυρετό, στο σπίτι. ![]()
ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ
Σας ευχαριστώ, Θεόδωρος Βασιλικόπουλος Σχ. Νοσηλευτής ΠΕ25, Ειδικού Δ.Σ. Πύργου |